DOKUMENTACJA PROJEKTOWA WYKONAWCZA – CZY JEST UTWOREM W ROZUMIENIU USTAWY Z DNIA 4 LUTEGO O PRAWIE AUTORSKIM I PRAWACH POKREWNYCH? (dalej: „PrAut”)

W tym kontekście istnieje niejednolite stanowisko, czy wykonanie dokumentacji projektowej wykonawczej, stanowi przejaw działalności twórczej, a w konsekwencji może zostać uznane za utwór, czy też jest to zwykłe „rzemiosło” wymagające posiadania określonej wiedzy specjalistycznej, a jej wykonanie podporządkowane jest z góry określonym regułom i nie ma tutaj miejsca na działalność twórczą o indywidualnym charakterze.

Prawa autorskie, a wyroki sądów

Długo w doktrynie przeważało pierwsze stanowisko. Zgodnie z wyr. SA z Poznaniu z 9.11.2006 r. (I ACa 490/06, niepubl.) nie jest utworem opracowanie, które stanowi 'jedynie zastosowanie wiedzy technicznej , jeśli jego treść jest z góry zdeterminowana obiektywnymi warunkami i wymaganiami technicznymi oraz charakterem realizowanego zadania technicznego. Dlatego też w orzecznictwie odmówiono udzielenia ochrony prawnoautorskiej dokumentacji techniczno-ruchowej separatora ropopochodnych (wyr. SO w Rzeszowie z 22.1.2012 r., VI GC l 14/09, niepubl.) oraz koncepcji budowy i przebudowy dróg stanowiących zewnętrzny pierścień układu komunikacyjnego wraz z niezbędną infrastrukturą: sieciami kanalizacji deszczowej, sanitarnej, wodociągową, elektryczną, telekomunikacyjną i gazową (wyr. SA w Szczecinie z 25. 9.20 I 4 r., T A Ca 574/ 14, Legalis). W świetle powyższego założenia należy zauważyć, że za utwór nie może zostać uznane samo zastosowanie wiedzy technicznej do wykonania dokumentacji. Konieczne będą jeszcze elementy, które wyróżnią tę konkretną dokumentację od innych podobnych projektów (wyr. SN z 13 .1.2006 r) oraz przejaw indywidualnej kreacji autora, wyrażający się w sposobie doboru i prezentacji danych oraz ich interpretacji, a także w formie osobistego i swobodnego (w pewnym chociaż zakresie) ich ujęcia.

Tym nie mniej w jednym z niedawnych wyroków, Sąd Okręgowy w Łodzi stwierdził, że dokumentacja projektowa wykonawcza, może stanowić przejaw działalności twórczej, a tym samym może podlegać ochronie prawnoautorskiej. W uzasadnieniu przywołane zostało stanowisko Sądu Najwyższego zgodnie z którym: utworem podlegającym ochronie prawno-autorskiej jest każde dzieło, jeśli - przynajmniej pod względem formy - wykazuje pewne elementy twórcze, choćby minimalne (orzeczenie SN z dnia 3 l marca 1953 r., U C 834/52). Za przedmiot prawa autorskiego uznawane były m.in. instrukcje bhp (orzeczenie SN z dnia 23 lipca 197 l r., II CR 244/71). instrukcje dla obsługiwania maszyny (orzeczenie SN z dnia 25 kwietnia 1969 r., 1 CR 76/69, OSNCP 1970, nr l, poz. 15), rozkłady kolejowe, książki kucharskie, wzory i fom1ularze (por. orzeczenie SN z dnia 8 listopada 1932 r., Zb. OSN 1933, poz. 7). W ramach dokumentacji technicznej ochronie nie podlega przy tym tylko warstwa słowna, ale także warstwa wyrażona cyframi czy rysunkami bądź symbolami graficznymi. Zgodnie bowiem z art. l ust. 2 PrAut utwór może być wyrażony słowem, symbolami matematycznymi i znakami graficznymi.

Projekt wykonawczy w ocenie sądu

W ocenie sądu za objęciem właściwą dziełu ochroną prawną również projektu wykonawczego przemawia cel i zadania, jakim projekt taki ma służyć. Zadanie projektu wykonawczego polega na uzupełnieniu i uszczegółowieniu projektu budowlanego w zakresie i stopniu dokładności niezbędnym do sporządzenia:

• przedmiaru robót
• kosztorysu inwestorskiego
• przygotowania oferty przez wykonawcę
• realizacji robót budowlanych

Dla potrzeb zaś wykonania takiego zadania projekty takie zawierają rysunki w skali uwzględniającej specyfikę zamawianych robót i zastosowanych skal rysunków w projekcie budowlanym wraz z wyjaśnieniami opisowymi, które dotyczą częsci obiektu, rozwiązań budowlano-konstrukcyjnych i materiałowych, detali architektonicznych oraz urządzeń budowlanych, instalacji i wyposażenia technicznego, to nie sposób negować tym samym, iż projekt wykonawczy ze swej natury zawierać musi rozwiązania, które mają charakter twórczy, a zarazem indywidualny.